In Nederland mag je zelf kiezen waar je wil bevallen als je een ‘gezonde’ zwangerschap hebt. Dit betekent dat wanneer er geen medische complicaties zijn, je als zwangere zelf kunt bepalen waar jij je het meest prettig voelt: thuis, in een geboortecentrum of ziekenhuis. Al deze opties hebben voor- en nadelen. Het is goed om hier al over na te denken voordat de bevalling begint. Uiteraard kan jouw verloskundige je bijstaan en adviseren bij het maken van je keuze. Verloskundige Renate zet de verschillende mogelijkheden voor je op een rijtje.
Wat is de veiligste keuze?
Ben je een gezond en verloopt de zwangerschap zonder problemen? Dan is zowel het ziekenhuis, het geboortecentrum als thuis even veilig om te bevallen.1,2 Onderzoek laat zien dat de kans op een spontane, vaginale bevalling groter is wanneer je kiest voor een thuisbevalling of bevalling in een geboortecentrum.3 Daarnaast is de kans op medische ingrepen kleiner dan bij een geplande ziekenhuisbevalling. Bij medische ingrepen kan je denken aan pijnstilling, het zetten van een knip of het gebruik van oxytocine. Dit is een kunstmatig hormoon om de weeën te stimuleren.
Het kan natuurlijk gebeuren dat er tijdens je bevalling alsnog redenen ontstaan om naar het ziekenhuis te gaan. Redenen kunnen bijvoorbeeld zijn dat je baby in het vruchtwater heeft gepoept, je graag pijnstilling wil of omdat de bevalling langer duurt dan gemiddeld. Wanneer je bevalt van je eerste kindje, is de kans tussen de 55 en 68 procent dat je verloskundige je alsnog aan het ziekenhuis overdraagt tijdens de bevalling. Beval je van een tweede of volgend kindje, dan is die kans tussen de 20 en 32 procent.4,5 Gelukkig zal er in de meeste gevallen geen sprake zijn van een spoedsituatie en kan je op je eigen tempo en meestal met je eigen auto naar het ziekenhuis rijden.
Wat moet ik me voorstellen bij een thuisbevalling?
De meeste vrouwen zijn thuis wanneer de bevalling begint. Het voordeel van een thuisbevalling is dat je nergens meer naar toe hoeft als je weeën hebt. Jouw eigen verloskundige begeleidt jou dus thuis. Zij wordt ondersteund door een kraamverzorgende. Thuis kan je gebruik maken van je eigen douche, bad, bed. En in je eigen vertrouwde omgeving gelden vanzelfsprekend ook jouw eigen regels. Je kunt zelf bepalen wie er bij jouw bevalling aanwezig is. Na de bevalling laten de verloskundige en kraamverzorgende alles netjes achter en gaan pas weg wanneer zij zeker weten dat het goed gaat met jou en de baby. De kosten voor een thuisbevalling worden volledig vergoed vanuit de basisverzekering.
Wat moet ik me voorstellen bij een bevalling in een geboortecentrum?
Wanneer je kiest voor een geboortecentrum is dat eigenlijk een ‘verplaatste’ thuisbevalling. Je kan hiervoor kiezen wanneer bijvoorbeeld jouw eigen huis minder geschikt is voor een thuisbevalling. Sommige geboortecentra bevinden zich in of nabij een ziekenhuis, waardoor je bij een eventuele overdracht niet ver hoeft te verplaatsen. Wanneer je kiest om in een geboortecentrum te bevallen, moet je vaak een eigen bijdrage betalen. Dit is afhankelijk van de manier waarop je bent verzekerd. Het is daarom verstandig om dit vooraf vast na te gaan, zodat je niet voor verrassingen komt te staan.
De meeste geboortecentra hebben een huiselijke sfeer en zijn van alle gemakken voorzien, zodat je zelf kunt bepalen hoe je wilt bevallen. Vaak zijn er bevalbaden aanwezig. Ook in een geboortecentrum wordt je bijgestaan door jouw eigen verloskundige en kraamverzorgende. Wie je daarnaast bij je bevalling aanwezig wilt hebben mag je uiteraard zelf bepalen. Soms zijn er wel regels vanuit het geboortecentrum ten aanzien van de hoeveelheid mensen die aanwezig mogen zijn.
Wat moet ik me voorstellen bij een ziekenhuisbevalling?
Als gezonde zwangere kan je er ook voor kiezen om in een ziekenhuis te bevallen. In dat geval gaat jouw eigen verloskundige met je mee. Eerst komt ze bij jou thuis en samen beslissen jullie wat het juiste moment is om naar het ziekenhuis te gaan. Daar ondersteunt een verpleegkundige of kraamverzorgende haar. Wanneer je meerdere mensen bij jouw bevalling wil is het belangrijk om vooraf de regels van het ziekenhuis te bekijken.
Ook voor een ziekenhuisbevalling geldt dat je vaak een eigen bijdrage moet betalen, afhankelijk van je verzekering. Deze eigen bijdrage komt te vervallen wanneer een overdracht van zorg nodig is. Dat betekent dat je wordt over genomen door het ziekenhuis, omdat daar medische redenen voor zijn. Een voordeel van een geplande ziekenhuisbevalling is dat je bij een eventuele overdracht niet meer hoeft te verplaatsen. Wel draagt je eigen verloskundige bij een overdracht de zorg over aan het ziekenhuispersoneel en is ze niet meer aanwezig bij je bevalling.
Het kan zijn dat er in jouw specifieke situatie verhoogde risico’s zijn op complicaties. Bijvoorbeeld vanwege je medische voorgeschiedenis of door het verloop van een voorgaande bevalling. Een voorbeeld hiervan is als de placenta niet spontaan is geboren na een vorige bevalling. In dat geval zal je verloskundige adviseren om in het ziekenhuis te bevallen. Jouw eigen verloskundige kan jouw bevalling begeleiden in het ziekenhuis. Van een eventuele eigen bijdrage is dan geen sprake.
Wat als ik een medische indicatie heb?
Vanuit je medische situatie of voorgeschiedenis kan je een verhoogd risico op complicaties hebben tijdens de zwangerschap of bevalling. Deze risico’s kunnen redenen zijn om al in de zwangerschap onder controle te zijn in het ziekenhuis. De bevalling zal dan ook in het ziekenhuis plaatsvinden. Er zal dan geen verloskundige zijn die eerst bij jou thuis komt. Wanneer de bevalling begint is het de bedoeling dat je het ziekenhuis belt en daar naartoe gaat. Wie jou dan begeleidt is afhankelijk van degene die op dat moment dienst heeft.
In bijna alle Nederlandse ziekenhuizen zijn tegenwoordig verloskundigen werkzaam. Zij werken nauw samen met gynaecologen en overleggen indien nodig. Onderzoeken hebben laten zien dat je een kleinere kans hebt op medische ingrepen wanneer je tijdens de bevalling wordt begeleid door een verloskundige. Er is echter niet in ieder ziekenhuis 24 uur per dag een verloskundige beschikbaar. Het is per ziekenhuis verschillend wat de mogelijkheden zijn. Onderzoek wijst uit dat bij 70 procent van de bevallingen met een medische indicatie alleen verloskundigen betrokken waren bij de begeleiding.6
In sommige ziekenhuizen zijn tegenwoordig ook skippyballen, baarkrukken of bevalbaden aanwezig. Per ziekenhuis is het verschillend wat de mogelijkheden zijn bij de bevalling. Overleg met jouw ziekenhuis wat de mogelijkheden zijn. Besef je dat jij te allen tijde de regie hebt, het is jouw bevalling!
- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0266613818300974?via%3Dihub
- Thuis bevallen net zo veilig als in het ziekenhuis – de Verloskundige (KNOV)
- https://bmcpregnancychildbirth.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12884-016-1130-6
- https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0229488
- https://www.degynaecoloog.nl/onderwerpen/zwanger-en-bevallen/
- https://sci-hub.se/10.1111/j.1542-2011.2012.00164.x
