Als de pijn van de weeën te hevig wordt kan je kiezen voor pijnverlichting. Er zijn verschillende manieren om de pijn te verlichten. Zo kun je kiezen voor een ruggenprik, remifentanil, pethidine, waterinjecties of lachgas. En heb je weleens gehoord van TENS? Dit is een apparaat waarmee jij jezelf stroomstootjes kan geven. Dit leidt je af van de pijn. Ook helpt goede begeleiding bij je bevalling de pijn beter te verdragen. Wil je weten welke mogelijkheden er zijn? Hier geven we informatie over de verschillende vormen van pijnverlichting, zodat jij straks de keuze kunt maken die bij je past.
Een ruggenprik met verdoving
Bij een ruggenprik, of epiduraal, wordt je onderlichaam verdoofd waardoor je weinig van de pijn van de weeën voelt. Bij ongeveer 90 procent van de vrouwen werkt het goed. Bovendien werkt het een lange tijd. De anesthesioloog van het ziekenhuis, expert in verdovingen, brengt met een naald een slangetje in je onderrug. Eerst wordt de huid waar je wordt geprikt verdoofd, zodat je weinig van de prik merkt. De vloeistof met verdoving komt via het slangetje in je onderrug. Na 15 tot 20 minuten werkt de verdoving en voel je de pijn niet of bij niet meer. Het nadeel van een ruggenprik is dat je niet kan lopen. Ook is er een kans dat je bloeddruk daalt of dat je koorts krijgt. De arts of verpleegkundige houdt jou en je kindje daarom goed in de gaten. Bij koorts krijgen jij en je baby antibiotica. Een ander nadeel is dat bij vrouwen die een ruggenprik krijgen het persen soms langer kan duren.
Het kan zijn dat je even moet wachten op de anesthesioloog. Soms is een bevalling te ver gevorderd voor een ruggenprik. Dan wordt gekeken naar andere pijnverlichting, zoals een ‘morfinepompje’.
Een pompje met remifentanil
Wil je geen ruggenprik? Of is je bevalling al gevorderd? Dan kan je kiezen voor een pompje met remifentanil. Dit is een soort morfine en wordt daarom ook wel een ‘morfinepomp’ genoemd. Het nadeel is dat je hiervan kan suf worden waardoor je minder van de bevalling meekrijgt. Je krijgt een infuus in je hand en met het pompje kan je zelf de pijnstilling regelen. Je hoeft niet bang te zijn dat je te veel gebruikt! Het pompje stopt bij de maximale dosis.
Het voordeel is dat remifentanil al na 1 minuut werkt en het werkt dan zo’n 3 tot 5 minuten. Na een paar uur gaat het minder goed werken. Naast dat je suf kan worden is een ander nadeel dat de medicatie bij je kind komt. De hartslag van je baby wordt daarom in de gaten gehouden. Ook wordt goed op jouw ademhaling gelet.
Remifentanil kan je alleen krijgen in het ziekenhuis, maar niet elk ziekenhuis heeft deze pijnstiller. Vraag dit dus eerst na bij je verloskundige of gynaecoloog.
Een injectie met pethidine
Pethidine lijkt ook op morfine, net als remifentanil. Je krijgt in het ziekenhuis een injectie met het middel in je been of bil. Het haalt de scherpe randjes van de pijn weg. Het voordeel is dat het snel gegeven kan worden op de verloskamer. Ook werkt het snel. Maar pethidine kan je suf en slaperig maken. Voor sommige vrouwen kan dit beangstigend zijn. En als je baby kort na de prik geboren wordt, kan het moeite hebben met ademhalen. Dit is gelukkig makkelijk te behandelen met medicatie.
Toch wordt pethidine niet vaak meer gegeven, omdat het minder goed werkt tegen de pijn dan remifentanil of een ruggenprik. Bij ongeveer 2 van de 3 vrouwen werkt het niet voldoende. Meestal adviseert de arts of verloskundige je een andere vorm van pijnmedicatie.
Prikken met steriel water
Wil je thuis bevallen? Dan is het mogelijk om waterinjecties te krijgen. Je verloskundige zet 4 prikken met schoon, steriel water in je onderrug. De injecties werken na maximaal 15 minuten en je voelt dan gedurende 1 à 2 uur minder pijn. Ze helpen vooral bij rugweeën. Het voordeel is dat je hiermee gewoon kan staan en lopen. Er zijn geen bijwerkingen, maar sommige vrouwen vinden de prikken pijnlijk. Ook werkt het minder goed dan een ruggenprik of remifentanil.
Je kunt de steriele waterinjecties thuis krijgen van je eigen verloskundige. Niet veel ziekenhuizen bieden dit aan. Het is dus belangrijk hierop te letten als deze vorm van pijnstilling je voorkeur heeft.
High door lachgas
Zie je een prik of infuus niet zitten? Denk dan eens na over lachgas. Bij lachgas denk je misschien aan drugs. Maar bij een bevalling krijg je een mengsel van lachgas en zuurstof, waardoor het niet helemaal hetzelfde is als de drugs. Wel kun je er een beetje ‘high’ of doezelig van worden. Tijdens een wee doe je zelf een kapje op je mond en neus, zo krijg je het lachgas binnen. Na de wee haal je het mondkapje weer weg. Een kapje op je kin zuigt de lucht weg die je uitademt. Lachgas werkt al na 1 minuut en het is ook na een paar minuten weer uit je lichaam. Bij ruim 50 procent van de vrouwen helpt lachgas voldoende. Het voordeel is dat er geen bijwerkingen zijn, ook niet voor je kindje. Het nadeel is dat je niet kan rondlopen en dat je misselijk of duizelig kan worden.
Je kunt lachgas niet in alle ziekenhuizen of geboortecentra krijgen. Vraag dit dus altijd na bij je verloskundige of gynaecoloog.
Stroomstootjes met de TENS
Met een TENS apparaat geef je jezelf kleine stroomstootjes. Dit klinkt misschien wat eng, maar het geeft een prikkelend of tintelend gevoel. Hierdoor leidt het af van de pijn. De elektroden zitten op je rug geplakt. Deze zijn met draadjes verbonden aan een klein apparaat die jij zelf bedient. Je kan dus zelf beslissen wanneer je de stroomstootjes geeft. TENS (Transcutane Electrische Neuro Stimulatie) heeft geen gevolgen voor jou of je baby, maar soms werkt het niet voldoende tegen de pijn. Het voordeel is wel dat je gewoon rond kunt blijven lopen. Je kan dus verschillende houdingen aannemen tijdens de weeën.
Een TENS apparaat kan je thuis gebruiken of in overleg met je zorgverlener meenemen naar het ziekenhuis. Je moet een TENS apparaat wel zelf van tevoren huren.
Warm water helpt je te ontspannen
Maar misschien wil je al die polonaise niet aan je lijf. Liever geen prik, kapje of plakkers? Er zijn andere mogelijkheden om de pijn te verlichten. Een warme douche of een warm bad kan namelijk ook helpen. De warmte helpt je te ontspannen. Een gewoon ligbad is niet geschikt om in te bevallen, maar je kan hierin natuurlijk wel je weeën opvangen. Er zijn speciale bevalbaden te huur voor thuis en sommige ziekenhuizen hebben ook een bevalbad.
Voortdurende begeleiding helpt ook bij pijn
Daarnaast weten we uit onderzoek dat vrouwen minder pijnmedicatie, zoals een ruggenprik, nodig hebben als zij voortdurend ondersteund worden tijdens hun bevalling. Die ondersteuning kan bestaan uit bijvoorbeeld aanmoediging, een massage of gewoon in de buurt zijn. Dit kan je verloskundige zijn of bijvoorbeeld een doula. Dit is een coach die je inhuurt om er tijdens de hele bevalling bij te zijn. Een doula is hier speciaal voor opgeleid.
Bespreek je voorkeuren met je verloskundige
Vaak weet je vooraf nog niet hoe je om zult gaan met pijn tijdens de bevalling. Het kan wel helpen om alvast na te denken over de verschillende mogelijkheden zodat je straks de juiste keuze kunt maken. Bespreek je wensen met je verloskundige of gynaecoloog. Of neem een kijkje op deze Online tool omgaan met pijn tijdens je bevalling. Ook kun je in jouw geboorteplan je wensen over pijnbestrijding opschrijven. Lees meer over een geboorteplan in het artikel Een geboorteplan. Onzin of wijsheid?
Wat zijn de verschillen tussen de pijnstillers? | De Gynaecoloog
Bevallingspijn – de Verloskundige (KNOV)
Comfortverhogende interventies – Richtlijn – Richtlijnendatabase
