Door: Julia Siekmans, gepubliceerd op: 24/04/2023

Tijdens de zwangerschap en de bevalling wordt er veel van je lichaam gevraagd. De bevalling wordt vaak zelfs vergeleken met het ongetraind lopen van een marathon: begrijpelijk dus dat je lichaam tijd nodig heeft om te herstellen. Ieder lichaam is verschillend en dus verschilt ook het herstel per persoon. Hoe herstelt je bekkenbodem over het algemeen? Wanneer is je lichaam weer klaar voor een eventuele volgende zwangerschap? En hoe is het herstel na een keizersnede? In dit artikel lees je meer over dit onderwerp zodat je weet wat je kan verwachten nadat je bevallen bent.

Wat zijn naweeën en wat doen ze?

Na de bevalling kan je lichaam nog een aantal dagen last hebben van naweeën. Naweeën zijn samentrekkingen van de baarmoeder die ervoor zorgen dat de baarmoeder weer terugkeert naar haar oorspronkelijke grootte. Bij het geven van borstvoeding kun je ook naweeën voelen, doordat het hormoon oxytocine dat vrijkomt bij het voeden van de baby samentrekkingen in de baarmoeder veroorzaakt. De samentrekkingen kunnen behoorlijk pijnlijk zijn. Om de pijn te verlichten kun je een warme kruik op de onderbuik leggen of paracetamol gebruiken. Vaak neemt de intensiteit van de naweeën na vier tot vijf dagen af.

Hoe is het verloop van bloedverlies na de bevalling?

Het verloop van bloedverlies na de bevalling kan verschillen per persoon. Direct na de bevalling is er sprake van ruimer bloedverlies, ook wel lochia genoemd. Dit is het slijmvlies en bloed dat vrijkomt uit de baarmoederholte van de wond die de placenta heeft achtergelaten. In de eerste dagen na de bevalling kan dit bloedverlies qua hoeveelheid vergelijkbaar zijn met een zware menstruatie. Na enkele dagen neemt het bloedverlies af en wordt het meer bruinig van kleur. Na zo’n twee weken wordt het bloedverlies lichter van kleur. Dit kan nog tot ongeveer zes weken na de bevalling aanhouden.

Wat gebeurt er met je borsten?

Je borsten zullen zich in de eerste dagen na de bevalling voorbereiden op het geven van borstvoeding. Dit gebeurt ook wanneer je direct vanaf de bevalling start met kunstvoeding. Er stroomt meer bloed en lymfevocht naar de borsten waardoor je vaak rond de derde en vierde dag na de bevalling last hebt van stuwing. Je borsten voelen gezwollen en pijnlijk aan en er kan soms sprake zijn van een lichte temperatuursverhoging. Na verloop van tijd zal de melkproductie zich aanpassen aan de vraag van de baby en zullen je borsten minder gespannen aanvoelen. Na het stoppen van de borstvoeding of bij het geven van kunstvoeding zullen je borsten geleidelijk aan weer veranderen van grootte en vorm. De grootte en vorm van je borsten kunnen anders worden dan hoe het voor de zwangerschap was.

Hoe herstelt je bekkenbodem?

De bekkenbodem is een groep spieren die zich onder in het bekken bevindt en ondersteuning geeft aan de blaas, baarmoeder en darmen. Tijdens de bevalling wordt de bekkenbodem sterk belast en kan deze beschadigd raken. Veelvoorkomende klachten bij een beschadigde bekkenbodem zijn onder andere (blijvende) incontinentie en verzakking van de blaas, baarmoeder of darmen. Het herstel van de bekkenbodem na de bevalling is daarom een belangrijk proces. In de eerste dagen na de bevalling kan de bekkenbodem nog pijnlijk en gezwollen zijn. Bij 30% van de vrouwen is er sprake van urine-incontinentie in de eerste weken na de bevalling, oftewel het niet kunnen ophouden van urine. Neem voldoende rust en belast de bekkenbodemspieren niet te zwaar om het herstel van de bekkenbodem te bevorderen. In het artikel over sporten tijdens en na de zwangerschap vind je een schema waarin ook bekkenbodemoefeningen voor na de bevalling worden uitgelegd. Deze oefeningen, die je langzaam opbouwt, kunnen klachten als urine incontinentie en verlies van kracht en ondersteuning in de bekkenbodem voorkomen. Over het algemeen duurt het herstel van de bekkenbodem enkele weken tot maanden. Neem bij zorgen of klachten contact op met de verloskundige of een bekkenfysiotherapeut.

Wat gebeurt er met hechtingen?

Wanneer je tijdens de bevalling bent uitgescheurd of een knip hebt gehad, zal je zo nodig worden gehecht. Het hechtmateriaal wat tegenwoordig vaak wordt gebruikt lost vanzelf op. Wanneer je last hebt van de hechtingen kunnen de draadjes in overleg met de verloskundige ook worden verwijderd. Dit gebeurt meestal pas na ongeveer een week, afhankelijk van het type hechtingen en hoe het genezingsproces verloopt. Houd de hechtingen goed schoon door te spoelen met water om infecties te voorkomen. Als de hechtingen pijnlijk zijn kun je paracetamol nemen om de pijn te verlichten. De wond is vaak na zo’n vier tot zes weken hersteld.

Wanneer kun je weer gaan sporten?

Vanaf zes weken na een vaginale bevalling en acht tot tien weken na een keizersnede kun je sporten weer langzaam gaan opbouwen. Voor die tijd kun je al diverse oefeningen doen in het kraambed. Lees het artikel over sporten tijdens en na je zwangerschap voor meer informatie hierover.

Is het herstel na een keizersnede anders dan na een vaginale bevalling?

Bij een  wordt er een snee gemaakt in de buik van de moeder waardoor de baby geboren wordt. Een keizersnede is een grote buikoperatie en het fysieke herstel hiervan is langer dan het herstel van vaginale bevalling. Na een keizersnede blijf je nog een aantal dagen in het ziekenhuis en afhankelijk van je herstel mag je naar huis. Je krijgt medicatie voorgeschreven om de pijn van de buikwond te verlichten. De wond wordt dagelijks bekeken in het ziekenhuis en thuis door de kraamverzorgende om infecties uit te sluiten. Over het algemeen wordt geadviseerd geen huishoudelijke taken te doen de eerste twee weken na een keizersnede en geen zware huishoudelijke taken te doen in de eerste zes weken na een keizersnede. Daarnaast wordt geadviseerd niet meer dan vijf kilo te tillen in de eerste zes weken na de operatie. Na een keizersnede heb je, net als na een vaginale bevalling, te maken met bloedverlies en herstel van de bekkenbodem.

Wanneer kun je weer seks hebben na de bevalling?

Het advies is om te wachten met seks totdat het bloedverlies is gestopt om infecties te voorkomen; vaak is dit na ongeveer zes weken. Desalniettemin zijn veel vrouwen mentaal of emotioneel nog niet klaar om weer te starten met seksuele activiteiten na de bevalling op het moment dat het bloedverlies is gestopt. Uit onderzoek blijkt dat maar 32% van de vrouwen al tussen de zes en acht weken na de bevalling weer starten met seks. Communiceer open met je partner over dit onderwerp en start pas weer met seks als je je er klaar voor voelt.

Wanneer komt je menstruatiecyclus weer op gang?

Het verschilt per persoon wanneer je menstruatiecyclus weer op gang komt. Als je borstvoeding geeft wordt de menstruatiecyclus onderdrukt door de productie van hormonen in het lichaam die de eisprong voorkomen. Sommige vrouwen worden dan na ongeveer een half jaar weer ongesteld, anderen pas na meer dan twee jaar. Als je geen borstvoeding geeft kan de menstruatiecyclus na enkele weken of maanden weer op gang komen. Wil je niet opnieuw zwanger worden? Gebruik dan anticonceptie voordat je ongesteld bent geworden. Je kunt namelijk ook voordat je menstrueert alweer vruchtbaar zijn.

Hoe lang is het advies om te wachten met een volgende zwangerschap?

De World Health Organization adviseert vrouwen minstens 24 maanden te wachten voordat ze opnieuw zwanger worden na een bevalling. Dit wordt ook wel de “interpregnancy interval” genoemd. Het is belangrijk om het lichaam voldoende tijd te geven om te herstellen na een zwangerschap en bevalling, omdat een volgende zwangerschap anders risico’s kan opleveren voor zowel de moeder als het kind. Een kortere tussenperiode kan het risico op complicaties zoals vroeggeboorte, laag geboortegewicht en zwangerschapsdiabetes verhogen.

Bronnen: