Wat is de implementatiegraad van interventies voor kwetsbare zwangeren in het noorden van Nederland?

Wat is de naam van het onderzoek?

Het onderzoek heet: Samen kwetsbaar, samen sterk.

Wat onderzoeken we?

Het project Samen Kwetsbaar, Samen Sterk onderzoekt de implementatiegraad van interventies in de geboortezorg die ontwikkeld zijn voor kwetsbare zwangeren in het noorden van Nederland.

Wat zijn kwetsbare zwangeren?

Zwangere vrouwen in een kwetsbare situatie met een verhoogd risico op ongunstige zwangerschapsuitkomsten zoals perinatale morbiditeit (bijvoorbeeld laag geboortegewicht of vroeggeboorte) en mortaliteit (6).

Wat is het doel van het onderzoek?

Het doel van het project is het verkrijgen van overzicht over de interventies die worden gebruikt in het noorden van Nederland (Groningen, Friesland en Drenthe), de mate van implementatie van deze interventies en het verkrijgen van informatie over de belemmerende en bevorderende factoren die zorgverleners en kwetsbare zwangeren ervaren ten opzichte van de interventies. Daarnaast zullen we in twee VSV’s een interventie in de specifieke locale context verbeterd implementeren.

Waarom is dit onderzoek belangrijk?

Voor kwetsbare zwangeren zijn diverse zorginterventies ontwikkeld met als doel de kwetsbaarheid te verminderen en zodoende de gezondheidsuitkomsten voor moeder en kind te verbeteren. Echter lijken er regionale verschillen te bestaan in wat wordt aangeboden. Daarnaast is het onduidelijk in welke mate de interventies zijn geïmplementeerd. Het is van belang om naar implementatie te kijken, aangezien dit een grote invloed heeft op het uiteindelijke effect van de interventie (21-24).

Hoe ziet het onderzoek eruit?

Om dit doel te bereiken worden verschillende dataverzamelingsmethoden gebruikt. Zo is er in 2019 een digitale vragenlijst uitgezet bij alle geboortezorgprofessionals in de negen VSV’s in het noorden. Deze vragenlijst is ingevuld door 202 respondenten. Ook hebben we 35 interviews gehouden met zorgprofessionals. Momenteel zijn we bezig met het interviewen van kwetsbare zwangeren. Daarnaast zijn we in twee VSV’s gesprekken aan het houden om een leergemeenschap te gaan vormen. Deze leergemeenschap heeft als doel om via participatief actie-onderzoek een interventie verbeterd te implementeren. Hierbij gebruiken wij de ACTion methodiek.

Door wie wordt dit onderzoek gedaan?

Samenwerkende instituten: Zorgbelang Groningen, Academie Verloskunde Amsterdam Groningen, Projectteam samen stoppen samen sterk, Amsterdam UMC afdeling Midwifery Science, Consortium Zwangerschap en Geboorte Noord-Nederland

Projectgroep: Dr. Danielle Jansen – socioloog, Dr. Catja Warmelink – psycholoog, Drs. Relinde van der Stouwe – verloskundige, cultureel antropoloog, Maria Dalmaijer MSc – verloskundige, onderwijskundige, Dr. Esther Feijen-de Jong – verloskundige, gezondheidswetenschapper

Hoe ver is het onderzoek nu?

In februari 2021 verscheen dit onderzoeksverslag verschenen met de eerste resultaten: Overzicht van de implementatiegraad van interventies voor zwangeren in een kwetsbare situatie in Noord-Nederland

In juli 2022 is dit artikel gepubliceerd in Reproductive Health: Experiences and needs of women in vulnerable situations receiving additional interventions in maternity care.

Eind 2022 wordt het onderzoek naar verwachting afgerond.

Wat heeft het onderzoek uitgewezen?

Volgens de respondenten behalen van 13 geselecteerde interventies POP-poli, CP en ALPHA-NL de hoogste implementatiegraad en R4U, MIM en Mind2Care de laagste in de negen VSV’s. Door respondenten is het percentage ‘kwetsbare zwangeren’ in de eigen praktijk geschat op gemiddeld 21,6% (range 1-100); op VSV-niveau lopen de percentages uiteen van 9% in VSV Assen tot 27% in VSV Rondom Zwangerschap (Leeuwarden). Twee derde van de respondenten geeft aan dat er beleid is opgesteld rondom de term ‘kwetsbare zwangere’, terwijl slechts een derde aangeeft dat er een definitie is opgesteld rondom de term kwetsbare zwangeren, zonder die definitie expliciet te kunnen maken. Er werd een veelheid aan factoren, kenmerken en signalen van kwetsbaarheid genoemd. Respondenten geven zelf betekenis aan begrippen als kwetsbaarheid en hanteren onbewust of bewust bepaalde waarden bij hun denken en handelen. In vervolgonderzoek zullen interviews met zorgverleners en zwangere vrouwen in kwetsbare situaties laten zien waarom interventies niet of maar deels gebruikt worden en worden aspecten en definities van kwetsbaarheid nader onderzocht. Door middel van participatief actieonderzoek met zwangeren en zorgverleners willen we in twee VSV’s de implementatie van interventies voor zwangeren in kwetsbare situaties te verbeteren.

Met wie kun je contact opnemen voor meer informatie?

Dr. Catja Warmelink – psycholoog: j.warmelink@amsterdamumc.nl