Moet een bevalling worden ingeleid als de baby groot lijkt te zijn?
Als de verloskundige of gynaecoloog vermoedt dat de baby aan de grote kant is (ook wel ‘verdenking op macrosomie’ genoemd), kan het advies zijn om de bevalling eerder in te leiden dan de uitgerekende datum. Het idee daarachter is dat de baby dan mogelijk kleiner is bij de geboorte. Of dit echt betere uitkomsten geeft, is onderzocht in een grote studie in het Verenigd Koninkrijk, de Big Baby Trial (1).
Wat is macrosomie?
Macrosomie betekent dat een baby bij de geboorte zwaarder is dan gemiddeld. Vaak wordt hiervoor de grens van 4000 of 4500 gram gebruikt, of het 90e percentiel in de groeicurve. Het 90e percentiel geeft aan dat 90% van de baby’s bij een bepaalde zwangerschapsduur een lager geschat geboortegewicht heeft, en dat een baby boven dit percentiel tot de 10% zwaarste behoort. In Nederland weegt ongeveer 2 op de 100 baby’s meer dan 4500 gram en 13 op de 100 baby’s meer dan 4000 gram bij de geboorte (2).
Hoe weten zorgverleners of een baby groot is?
Verloskundigen en gynaecologen gebruiken groeiecho’s om te schatten hoe groot een baby is. Deze metingen geven een goede indruk, maar zijn niet altijd helemaal precies.
Wat onderzocht de Big Baby Trial?
De Big Baby Trial was een groot onderzoek in 106 ziekenhuizen in het Verenigd Koninkrijk. Vrouwen die tussen 35 en 38 weken zwangerschap een vermoedelijk grote baby hadden (groter dan 90% van de baby’s van dezelfde zwangerschapsduur) werden in twee groepen verdeeld:
· Groep 1: de bevalling werd opgewekt (ingeleid) tussen 38 en 38+4 weken.
· Groep 2: kreeg de gebruikelijke zorg; inleiden vóór 39+4 weken werd juist ontmoedigd, behalve als dit om een andere medische reden nodig was.
De onderzoekers wilden weten of een vroegere inleiding de kans verkleint op schouderdystocie. Dat is een situatie waarbij de schouder van de baby vast komt te zitten nadat het hoofdje al is geboren. Dit kan problemen geven voor zowel de baby als de moeder.
Wat waren de belangrijkste resultaten van de studie?
· Groeiecho’s zijn niet altijd betrouwbaar. Wanneer een baby op de echo groot werd geschat (in dit onderzoek boven het 90e percentiel), bleek dit na de geboorte vaak niet te kloppen. Van de 100 groot geschatte baby’s, waren er 41 baby’s echt groot en 59 toch niet.
· Schouderdystocie kwam zelden voor. Bij de ingeleide groep gebeurde dit bij 2 op de 100 vrouwen, in de afwachtgroep bij 3 op de 100 vrouwen. Dit verschil was niet significant, wat betekent dat het ook toeval kan zijn. Er werd dus geen verschil gevonden tussen de groepen.
· Veel vrouwen in de afwachtgroep werden alsnog ingeleid. Ondanks het advies om niet voor 39+4 weken in te leiden, werd 70,6% van de vrouwen in deze groep toch ingeleid. Daardoor verschilde de zwangerschapsduur tussen de twee groepen gemiddeld maar zes dagen. Het geboortegewicht van de baby’s in de inleidgroep lag gemiddeld 164 gram lager.
· Het aantal keizersneden was iets lager bij vrouwen die werden ingeleid, 26 op de 100 vrouwen die werden ingeleid kregen een keizersnede tegenover 29 op de 100 vrouwen in de afwachtgroep. In Nederland wordt minder vaak een keizersnede gedaan dan in het Verenigd Koninkrijk, waardoor dit verschil waarschijnlijk nog kleiner zou zijn.
· In het onderzoek werd geen verschil gevonden in schade bij de moeder of baby tussen inleiden en afwachten. Problemen met de geboorte van de schouders kunnen meestal goed worden opgelost. De kans op blijvende schade voor moeder of kind is heel klein.
· Vrouwen in de afwachtgroep gaven vaker borstvoeding. In de eerste week na de bevalling gaf 62 op de 100 vrouwen in de inleidgroep borstvoeding tegen 67 op de 100 vrouwen in de afwachtgroep.
· Baby’s in de afwachtgroep werden minder vaak opgenomen in het ziekenhuis in de eerste twee maanden. In de afwachtgroep werden 10 op de 100 kinderen binnen twee maanden na de bevalling opgenomen in het ziekenhuis tegenover 14 op de 100 kinderen in de inleidgroep. Dit verschil is statistisch significant, dus waarschijnlijk geen toeval.
Zie ook de populatiediagrammen ‘Verwacht grote baby (macrosomie)’.
Is inleiden dan helemaal niet nuttig?
In een aanvullende analyse werden alleen vrouwen die echt waren ingeleid vergeleken met vrouwen uit de afwachtgroep die bevielen na 38+4 weken. Daarbij bleek dat schouderdystocie minder vaak voorkwam in de inleidgroep (2,3%) dan in de afwachtgroep (3,7%). En het gemiddelde geboortegewicht was 213 gram lager in de inleidgroep; iets meer dan in de eerdere analyse.
Er werd in deze studie maar kort gewacht na de geboorte van het hoofd. In ander onderzoek is gevonden dat het wachten op de volgende wee voor de geboorte van de schouders de kans op een schouderdystocie verkleint (3).
De kans op een schouderdystocie kan verkleind worden door:
· Wisselende baringshoudingen
· Bevalling in een houding met vrij sacrum (bijv. op handen en knieën, hurken, baarkruk, staand, zijligging)
· Geboorte van hoofd en schouders in 2 stappen: zie hiervoor de populatiediagrammen ‘Geboorte schouders volgende wee‘
Wat betekent dit voor jou?
Heb je te horen gekregen dat je baby misschien groot is? Laat je dan goed informeren door je zorgverlener over:
· Hoe zeker die inschatting is
· Wat de voor- en nadelen van inleiden zijn
· Welke alternatieven er zijn
Een goed gesprek met je zorgverlener helpt je vaak om een keuze te maken die bij jou past. Zie ook het artikel ‘Keuzes maken met (je) BRAINS’
1. Gardosi J, van der Nelson H, Sovio U, et al. Induction of labour versus standard care to prevent shoulder dystocia in fetuses suspected to be large for gestational age in the UK (the Big Baby trial): a multicentre, open-label, randomised controlled trial. Lancet. 2025;405(10491):1743–56.
2. Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV). Factsheet verdenking macrosomie. Utrecht: KNOV; 2021. Beschikbaar via: https://www.knov.nl/zoeken/document?documentRegistrationId=11206659
3. Richtlijn schouderdystocie. Beschikbaar via: https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/schouderdystocie/deliver_through-strategie_versus_wachten_op_volgende_wee.html
