08 juli 2022. Een positieve bevallingservaring is belangrijk voor vrouwen. Helaas zijn de ervaringen met de zorg niet altijd goed. Om te weten hoe vaak vrouwen de zorg tijdens de bevalling als negatief (niet respectvol) ervaren, hebben wij in het najaar van 2020 een vragenlijst uitgezet. De eerste resultaten zijn nu gepubliceerd: veel kan nog beter.

Swipe-up

De vragenlijst was bereikbaar via www.baringervaring.nl. In de vragenlijst konden vrouwen aangeven of ze een bepaalde ervaring met de zorg hadden meegemaakt. Vervolgens werd, in het geval van een negatieve ervaring met de zorg, gevraagd of vrouwen hier last van hadden of dit als vervelend hadden ervaren. Bekende moeders, content-creators, influencers en organisaties hebben geholpen om de vragenlijst onder de aandacht te brengen, bijvoorbeeld door informatie over het onderzoek te delen in hun Instagram stories, waarbij je met een swipe-up bij de vragenlijst uitkwam. Meer dan 13.000 vrouwen hebben de vragenlijst ingevuld en van 12.239 vrouwen konden de antwoorden meegenomen worden in het onderzoek.

Gebrek aan keuzes, communicatie en steun

Van alle vrouwen vond 40% dat ze in onvoldoende mate zelf keuzes konden maken. Daarnaast vond 30% de communicatie met zorgverleners als niet optimaal, 21% ervaarde onvoldoende steun en 21% noemde een ruwe behandeling. Voorbeelden van situaties zijn: een medische handeling die werd uitgevoerd zonder dat er toestemming gevraagd werd (12%), relevante informatie die niet werd gedeeld (21%) en ongewenst alleen gelaten worden (14%).

Variatie in beleving

Iets meer dan een derde (36%) van alle vrouwen gaf aan ten minste één ervaring met de zorg te hebben meegemaakt waar zij last van had. Niet iedere situatie werd even vervelend ervaren door vrouwen; van alle deelnemers die rapporteerden dat ze niet zelf hun bevallingshouding konden kiezen (25%), had een kwart hier last van. Van de vrouwen die zich niet serieus genomen voelden (11%), had bijna iedereen hier last van (93%).

1 op de 5 vrouwen heeft haar bevalling als negatief ervaren

Vrouwen werd ook gevraagd hun ervaring met de hele bevalling een score te geven; een op de vijf vrouwen gaf aan een negatieve ervaring te hebben gehad. Van hen gaf de helft aan dat deze ervaring zelfs heel negatief of traumatisch was. Hoe meer vervelende situaties vrouwen hadden meegemaakt, hoe negatiever ze waren over hun gehele bevalling.

Waarom komt dit voor?

Zorgverleners werken hard om te zorgen dat moeder en kind gezond zijn en willen natuurlijk geen negatieve ervaring veroorzaken. Toch laat dit onderzoek zien dat dat wel gebeurt. Het is belangrijk dat zorgverleners weten dat vrouwen de zorg tijdens de bevalling heel anders kunnen ervaren dan zij bedoelen. Daarnaast laat de grote variatie in vervelende ervaringen met de zorg zien dat elke vrouw anders is en dingen anders kan ervaren. Daarom is het ontzettend belangrijk dat de zorg past bij wat een vrouw wil en nodig heeft. Ook is het belangrijk dat zorgverleners voorkeuren rondom de bevalling op tijd bespreken met vrouwen, liefst al tijdens de zwangerschap.

Op naar beter

De meeste vrouwen hebben goede ervaringen met de zorg. Toch laat dit onderzoek zien dat 1 op de 3 bevallen vrouwen ten minste één vervelende ervaring met de zorg tijdens de bevalling heeft meegemaakt, en 1 op de 5 haar bevalling als negatief ervaart. Er moet daarom meer aandacht komen voor respectvolle en relationele zorg met compassie tijdens de bevalling. Want elke bevallingservaring telt.

Wat kun je als zorgverlener doen?

Wellicht is het niet prettig om deze resultaten te lezen omdat je als zorgverlener je best doet om goede zorg te leveren tijdens de bevalling. Het kan ook zo zijn dat je de negatieve ervaringen van vrouwen wel herkent uit de praktijk. Hieronder geven we enkele adviezen die kunnen bijdragen aan een goede bevallingservaring:

  • Wees je bewust van het perspectief van de vrouw. Als je regelmatig bevallingen begeleidt ervaar je dingen mogelijk heel anders dan een vrouw die aan het bevallen is. Een voorbeeld hiervan is dat het voor jou normaal is om handelingen te doen rondom de vulva en vagina, maar dat dit voor veel vrouwen als heel intiem en kwetsbaar ervaren wordt.
  • Ga tijdens zwangerschapscontroles in gesprek over de bevalling en -wanneer van toepassing- het geboorteplan. Lees het geboorteplan en vraag door op achterliggende gedachtes en behoeften. Maak afspraken met de zwangere over keuzes maken, informatie geven en steun tijdens de bevalling.

Wat kun je als zwangere doen?

De resultaten van dit onderzoek zijn misschien niet fijn om te lezen nu je zwanger bent. Het is belangrijk om te weten dat het vaak heel goed gaat in de zorg en dat zorgverleners proberen het beste te doen voor jou en je baby. Hieronder geven we een aantal tips die kunnen bijdragen aan een goede bevallingservaring:

  • Bereid je goed voor. Onderzoek laat zien dat een goede voorbereiding op de bevalling kan bijdragen aan een positieve bevallingservaring.
  • Open zelf het gesprek tijdens de zwangerschap over wat je verwacht van de bevalling. Dit kan bijvoorbeeld aan de hand van een geboorteplan. Je zorgverlener weet dan wat jouw wensen zijn en kan hier vervolgens rekening mee houden. Ook als je niet zo goed weet wat je wilt of kan verwachten is het goed om hierover in gesprek te gaan.
  • Weet dat voor elke behandeling jouw toestemming nodig is. Denk na over hoeveel informatie je wilt hebben over de bevalling en welke manier van communicatie bij jou past.

Meer lezen?