Door: Sanne van Gaalen, gepubliceerd op: 16/10/2023

Je bent zwanger en als je reclames en Hallmark Kaarten moet geloven zou je op een roze wolk moeten zitten. Maar jij voelt je met name moe, leeg, gespannen of somber. Zeker geen roze wolk! Herken je dit? Neem het dan serieus.

Een zwangerschap heeft veel impact op het leven van een vrouw. Het is een periode vol veranderingen, niet alleen lichamelijk maar ook psychisch. Hierdoor word je gevoeliger voor het ontwikkelen van stemmingsklachten, zoals angst of depressieve gevoelens. Depressieve klachten in de zwangerschap komen dan ook regelmatig voor; maar liefst 10 tot 20% van alle zwangere vrouwen heeft er last van. Je staat dus niet alleen met je gevoelens!

We spreken met verloskundige en psycholoog Annika Walker, moeder van Madita (2) en Jakob (4) en onderzoeker bij de afdeling Verloskundige Wetenschap van het Amsterdam UMC. “Tijdens mijn werk als verloskundige heb ik veel zwangere vrouwen ontmoet die niet lekker in hun vel zaten, maar die er niet over durfden te praten. Ik wil dit taboe doorbreken en zorgen dat je als zwangere de hulp kan krijgen die je nodig hebt en die bij je past!”

In dit artikel lees je wat een zwangerschapsdepressie is, hoe je de symptomen kan herkennen en onderscheiden van normale zwangerschapsklachten, en wat je zelf kan doen.

Is zwangerschapsdepressie een taboe?

“Depressieve gevoelens, of überhaupt negatieve gevoelens en gedachten tijdens de zwangerschap zijn nog steeds een taboe.” Vertelt Annika. “Het beeld is dat een zwangere blij en gelukkig moet zijn en op een paar zwangerschapskwaaltjes na, moet genieten van haar zwangerschap. Dit maakt dat vrouwen die juist niet zo lekker in hun vel zitten zich snel schuldig gaan voelen en vaak niet open over hun gevoelens durven praten. En dan kun je je snel heel eenzaam gaan voelen.”

Horen sombere gevoelens erbij als je zwanger bent?

“Tijdens je zwangerschap gieren de hormonen door je lichaam, en dat  verandert je lichaam en ook je gevoelswereld. Je reageert wat feller op je partner, vergeet voor het eerst de verjaardag van je moeder of begint te snikken bij die reclame met schattige baby’s. De meeste vrouwen herkennen dit soort emoties wel. En ook moeheid, concentratieproblemen en stemmingswisselingen kunnen bij je zwangerschap horen. Maar op het moment dat de negatieve verschijnselen de overhand gaan nemen en je het gevoel krijgt dat je er geen grip meer op hebt, zou je last kunnen hebben van depressieve klachten of een zwangerschapsdepressie.”

Hoe merk je dat je een zwangerschapsdepressie hebt?

Een zwangerschapsdepressie is een depressie die tijdens de zwangerschap tot uiting komt. De klachten en verschijnselen van een depressie tijdens de zwangerschap verschillen niet veel van een ’gewone’ depressie.En bij alle depressies horen typische verschijnselen:

  • Duidelijk minder plezier in dingen hebben die je eerst wel leuk vond ( en daarbij hoort soms ook: niet meer kunnen uitkijken naar het krijgen van een kind)
  • Je voortdurend verdrietig, somber of leeg voelen zonder daarin getroost te kunnen worden (geen gevoelens naar je ongeboren kind toe hebben hoort hier ook bij)
  • Veel piekeren en malen
  • Gevoelens van waardeloosheid en schuldgevoelens zonder dat je daarin gerustgesteld kan worden (bijvoorbeeld de gedachte dat je geen goede moeder bent of zult zijn)
  • Geen trek hebben in eten zonder misselijk te zijn of juist overmatig veel eten
  • Slecht slapen of heel veel slapen
  • Rusteloosheid of juist een gevoel van vertraagdheid
  • Een verminderde concentratie, vergeetachtigheid
  • Angstig of gespannen zijn zonder duidelijke reden
  • Snel boos en geïrriteerd zijn
  • Onredelijk reageren, prikkelbaar zijn, huilbuien of de behoefte te huilen zonder dat dit lukt
  • Spijt hebben van de zwangerschap
  • Veel nadenken over de dood of zelfmoord

Ik denk dat ik een zwangerschapsdepressie heb. Wat moet ik doen?

Misschien schrik je ervan, of misschien bevestigt het lezen van dit stuk wat je van binnen eigenlijk al wist. Wat heel erg belangrijk is, blijf er niet alleen mee rondlopen! Deel je gevoelens en gedachten met je partner, neem je moeder, broer of vriendin in vertrouwen. Realiseer je, dat je hier niet voor gekozen hebt en dat een depressie vrijwel iedereen kan overkomen. Door erover te praten, kun je de last al een klein beetje verlichten en samen naar hulp zoeken.

Ook je verloskundige of gynaecoloog zijn opgeleid om hulp te bieden bij depressieve klachten en kunnen luisteren, met je meedenken of je doorverwijzen. Maar wees open en eerlijk met ze. Om je zo goed mogelijk te kunnen begeleiden tijdens je zwangerschap, en  voor een goede voorbereiding op de tijd na je bevalling, is het voor je verloskundige belangrijk om te weten hoe het echt gaat met je.

Wat je naast veel erover praten zelf kan doen om de klachten te verminderen, is zo veel mogelijk actief blijven. Ga naar buiten in de frisse lucht en zon, ga sporten of naar een zwangerschapscursus, dat is meteen  goed voor sociale contacten met andere zwangeren. Ook is het belangrijk om professionele hulp in te schakelen. Psychotherapie in de vorm van gesprekken met een psycholoog kan helpen om je beter te laten voelen. Iin bepaalde regio’s heb je ook psychotherapeuten die gespecialiseerd zijn in hulp voor zwangeren en moeders, en in sommige gevallen is zelfs medicatie mogelijk. Vraag je verloskundige of huisarts naar een verwijzing naar de psycholoog.

Wat houdt de zelfhulpcursus van Voluit zwanger in?

Voluit zwanger is een onderzoek opgezet door de afdeling Verloskunde Wetenschap, Amsterdam Public Health, van het Amsterdam UMC en het Childbirth Network samen met de Academie Verloskunde Amsterdam Groningen. Annika: “In dit wetenschappelijke onderzoek gaan wij na of je depressieve klachten kunt verminderen met een zelfhulpcursus. Deze cursus is gericht op het ontwikkelen van meer veerkracht tijdens en na de zwangerschap, . Tijdens de cursus leer je op een andere manier met veranderingen en negatieve gevoelens om te gaan, mede door het doen van mindfulness oefeningen. De cursus is heel laagdrempelig doordat je thuis op zelfgekozen tijdstippen aan de slag kunt gaan. Ook als je zelf geen klachten hebt, maar andere zwangeren en moeders wilt helpen, kun je meedoen en vragenlijsten invullen!

Wil je meedoen of meer informatie?

Ga naar de onderzoekspagina van Voluit zwanger. 

Bronnen: